รู้จัก ดาวปีศาจ ในวันที่แมนยูฯทุบแมนซิตี้ ผงาดแชมป์เอฟเอคัพ

 แมนแชสเตอร์ ซิตี้ คว้าแชมป์พรีเมียร์ลีก อังกฤษ และ เพลงบลูมูน ซึ่งเป็นเพลงประจำทีมดังกระหึ่ม โดยบลูมูนเป็นปรากฏการณ์จันทร์เพ็ญ ที่เกิดขึ้นเป็นครั้งที่ 2 ในหนึ่งเดือนปฏิทิน

ถือว่า แมนเชสเตอร์ ซิตี้ มีเพลงดวงจันทร์เป็นเพลงประจำทีมแล้ว วันนี้ในวันที่ทีม แมนเชสเตอร์ ยูไนเต็ด ซึ่งโค่นเอา แมนเชสเตอร์ ซิตี้ 2-1 พร้อมกับเพิ่งคว้าแชมป์เอฟเอคัพ 2023/2024 ไปหมาดๆ คงมีเด็กผีที่ชอบดวงดาวบางคนอยากรู้ว่า "บนฟ้ามีดาวชื่อปีศาจแดงไหม?"

นายวิมุติ วสะหลาย ฝ่ายวิชาการสมาคมดาราศาตร์ไทย เปิดเผยว่า ดาวปีศาจแดงไม่มี แต่มี "ดาวปีศาจ"

ดาวปีศาจ เป็นชื่อเรียกอย่างไม่เป็นทางการของ ดาวอัลกอล (Algol) เป็นดาวที่สว่างเป็นอันดับ 2 ของ กลุ่มดาวเพอร์ซิอัส มีชื่อในระบบเบเยอร์ว่า บีตาเพอร์ซิอัส (Beta Persei)

นายวิมุติ กล่าวอีกว่า คำว่า "อัลกอล" มาจากคำในภาษาอาหรับว่า "Ra's al-Ghul" ที่แปลว่า "หัวปีศาจ" ดาวดวงนี้ไม่มีอะไรให้ต้องกลัว เพียงแต่ตำนานนิทานดาวผูกเรื่องให้ดาวดวงนี้ไปเกี่ยวข้องกับปีศาจตนหนึ่งตามประมวลเรื่องปารัมปรากรีกที่ชื่อ "กอร์กอน เมดูซา" ซึ่งมีเส้นผมเป็นงู ถ้าใครเผลอไปมองเมดูซาเข้าก็จะกลายเป็นหินไปในทันที

ดาวอัลกอล เป็นดาวที่มีความสว่างไม่คงที่ ทุก 2 วันครึ่ง ดาวจะหรี่แสงลงไปมากถึง 3 เท่า หลังจากนั้นไม่กี่ชั่วโมงก็กลับมาสว่างดังเดิม การหรี่แสงเป็นระยะแบบนี้สังเกตได้ชัดเจนแม้ด้วยตาเปล่า คงเป็นสมบัติด้านนี้ที่ทำให้คนโบราณมองแล้วจินตนาการไปถึงการกะพริบตาของ เมดูซา

ดาวที่มีความสว่างไม่คงที่เช่น ดาวอัลกอล ในทางดาราศาสตร์เรียกว่า ดาวแปรแสง ดาวบนฟ้าจำนวนมากเป็นดาวแปรแสง และการแปรแสงของดาวก็มีความหลากหลายรูปแบบมาก มีทั้งดาวที่แปรแสงเป็นรายคาบ มีทั้งดาวที่แปรแสงอย่างไม่มีรูปแบบ บางดวงมีความสว่างผันแปรน้อยจนต้องสังเกตด้วยเครื่องมือวัด แต่บางดวงก็มีความสว่างผันแปรมากจนสังเกตได้ด้วยตาเปล่า เช่นดาวอัลกอลดวงนี้

ดาวอัลกอล แปรแสงด้วยคาบ 2.87 วันคงที่ โดยปกติมีอันดับความสว่าง 2.12 แต่ทุก 2.87 วัน ความสว่างจะลดฮวบลงไปจนมีอันดับความสว่าง 3.4 ช่วงที่ดาวอัลกอลหรี่แสงนี้กินระยะเวลาเพียงไม่กี่ชั่วโมงเท่านั้นก่อนจะกลับไปสว่างที่ระดับปกติ การที่มีคาบการแปรแสงสั้น และความสว่างผันแปรมาก จึงสังเกตการแปรแสงนี้ได้แม้เพียงตาเปล่า

ดาวอัลกอล แท้จริงไม่ใช่ดาวดวงเดียวโดดเดี่ยว แต่เป็นระบบดาว 3 ดวง หมายความว่า มีดาวฤกษ์ 3 ดวงโคจรรอบกันในระยะใกล้ ดาวทั้ง 3 มีชื่อเรียงตามความสว่างจากมากไปหาน้อยว่า อัลกอลเอ, อัลกอลบี และ อัลกอลซี

ดาวอัลกอลเอ เป็นดาวยักษ์ มีเส้นผ่านศูนย์กลางใหญ่กว่าดวงอาทิตย์ถึง 3 เท่า และมีมวลมากกว่า 3.7 เท่า ดาวอัลกอลบี มีขนาดใหญ่กว่าดวงอาทิตย์ 20 เปอร์เซ็นต์ แต่เบากว่า มีมวลเพียง 80 เปอร์เซ็นต์ของดวงอาทิตย์เท่านั้น

ดาวอัลกอลเอ และบี โคจรรอบกันอย่างใกล้ชิด และระนาบการโคจรอยู่ในแนวพาดใกล้เคียงโลก เมื่อดาวทั้งสองโคจร จึงมีโอกาสบังกันเอง ในช่วงที่บังกันเอง ความสว่างโดยรวมจึงลดลง

ส่วน ดาวอัลกอลซี อยู่ห่างจากดาวสองดวงแรกมาก โคจรรอบดาวคู่แรกด้วยครบรอบทุก 1.86 ปี

ดาวอัลกอล อยู่ในกลุ่มดาวเพอร์ซิอัส กลุ่มดาวนี้สังเกตได้ง่าย รูปร่างโดดเด่น และปรากฏอยู่บนท้องฟ้าเกือบตลอดฤดูหนาว และเรียกอย่างไม่เป็นทางการว่า "ดาวปีศาจ" นั่นเอง